Συντονισμένες ενέργειες για το όνομα

Του Αθανασιου Ελλις

Δυσαρέσκεια σε Αθήνα με την πρόταση Νίμιτς – Το «Ανω Δημοκρατία της Μακεδονίας» δεν προσδιορίζει γεωγραφικά τη χώρα

Αποφασισμένοι να αξιοποιήσουν τις πολιτικές συνθήκες σε Ελλάδα και ΠΓΔΜ, ώστε να υπάρξει οριστική επίλυση της διαφοράς γύρω από το όνομα, εμφανίζονται τα Ηνωμένα Εθνη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καταβάλλουν συντονισμένη προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι την ημέρα που ο μεσολαβητής του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, κατέθετε στη Νέα Υόρκη τη νέα πρότασή του για το όνομα, ο επίτροπος Διεύρυνσης, Στέφαν Φούλε, βρισκόταν στα Σκόπια, όπου καλούσε τις πολιτικές δυνάμεις να επικεντρωθούν στην προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής της ΠΓΔΜ, εξωραΐζοντας την κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της χώρας. Στο πλαίσιο της κινητικότητας αυτής εντάσσεται και η μεθαυριανή μετάβαση στα Σκόπια της ύπατης εκπροσώπου της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική και την Ασφάλεια, Κάθριν Αστον.

Η νέα, συνολική πρόταση του μεσολαβητή του ΟΗΕ καλύπτει όλες τις πτυχές και σε ό,τι αφορά την ονομασία περιλαμβάνει γεωγραφικό προσδιορισμό  ο οποίος, όμως, δεν τοποθετείται πριν από το όνομα «Μακεδονία», αλλά προηγείται του πολιτεύματος «Δημοκρατία». Σύμφωνα με πληροφορίες, η προτεινόμενη ονομασία είναι «Ανω Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Η επιλογή της συγκεκριμένης μορφής σύνθετης ονομασίας προκάλεσε την εύλογη δυσαρέσκεια της Αθήνας, η οποία διαχρονικά έχει ενημερώσει ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό καθώς ο γεωγραφικός προσδιορισμός εμφανίζεται να περιγράφει το πολίτευμα και όχι το όνομα της χώρας, και στην πράξη ελλοχεύει ο κίνδυνος να απαλειφθεί. Θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα εάν η προτεινόμενη ονομασία ήταν «Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας».

Από τον ΟΗΕ υποστηρίζουν ότι στο συγκεκριμένο ζήτημα ικανοποιείται η ελληνική απαίτηση για την ύπαρξη γεωγραφικού προσδιορισμού, ζήτημα γύρω από το οποίο όλα αυτά τα χρόνια υπάρχει αντιπαράθεση: «Το πού ακριβώς τοποθετείται αυτός στην ονομασία είναι πραγματικά δευτερευούσης σημασίας ζήτημα της αγγλικής γραμματικής» τονίζουν και προσθέτουν: «Πρόκειται για τεχνικό θέμα και όχι στρατηγικό. Αυτό που είναι στρατηγικής σημασίας είναι να υπάρχει γεωγραφικός προσδιορισμός στο όνομα».

Ο κ. Νίμιτς μίλησε για «νέο σκεπτικό», ανέφερε ότι η πρότασή του είναι «συγκεκριμένη» και αναμένει από τις κυβερνήσεις των δύο χωρών να τη μελετήσουν «συνολικά, πολύ προσεκτικά και όχι αποσπασματικά» και εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι και οι δύο πλευρές «θα βρουν θετικά συστατικά». Η πρόταση καλύπτει όλα σχεδόν τα ζητήματα ώστε να μη μείνουν εκκρεμότητες, αφού, όπως επισημαίνεται, η πολυετής εμπειρία έχει δείξει ότι απαιτείται μια συνολική λύση χωρίς παράθυρα και αβεβαιότητες που θα προσφέρονταν για νέες τριβές στο μέλλον. «Είχα σημαντική ανταπόκριση από τον τελευταίο γύρο συνομιλιών και επομένως προσπάθησα να επεξεργαστώ περαιτέρω αυτές τις ιδέες και να τους δώσω νέο σχήμα, ώστε να αντιμετωπίζονται τα ζητήματα, οι αντιρρήσεις και τα προβλήματα που είχαμε στους προηγούμενους γύρους. Ελπίζω ότι είμαστε πιο κοντά σε κάποια λύση αυτή τη φορά» ανέφερε ο μεσολαβητής του ΟΗΕ. Τόσο η Αθήνα όσο και τα Σκόπια έχουν αποφύγει να σχολιάσουν την πρόταση για να μην επηρεαστεί η διαδικασία.

Το εύρος χρήσης Στην άλλη μείζονα πτυχή, που είναι το εύρος χρήσης, και σε απάντηση της ελληνικής απαίτησης για «χρήση έναντι όλων» (erga omnes), στον ΟΗΕ τονίζουν ότι προβλέπεται η «ευρύτερη δυνατή χρήση» της νέας ονομασίας.

«Πρόκειται για μια πραγματικά καλή πρόταση, την καλύτερη δυνατή. Για καμία από τις δύο χώρες δεν είναι τέλεια και δεν περιέχει όλα όσα θα επιθυμούσαν, αλλά εάν απορρίψουν και αυτήν την πρόταση, δεν ξέρω πού πάμε στη συνέχεια», σχολίασε στην «Κ» κορυφαίος δυτικός διπλωμάτης, ο οποίος επισήμανε ότι η ΠΓΔΜ είναι σήμερα περισσότερο έτοιμη από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν καθώς «θέλει να εντυπωσιάσει την Ευρώπη».

Ο κ. Νίμιτς διεμήνυσε ότι «οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ καθώς και, περιστασιακά, χώρες από διάφορες περιοχές του κόσμου» επιδεικνύουν ενδιαφέρον για το ζήτημα αυτό που είναι ευρωπαϊκό και περιφερειακό.

Το επόμενο διάστημα, καθώς η Αθήνα και τα Σκόπια θα αναλύουν την πρόταση Νίμιτς για να αποφασίσουν τι στάση θα τηρήσουν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να δημοσιοποιήσει, στις 16 Απριλίου, την ενδιάμεση έκθεση προόδου για την ΠΓΔΜ.

Και η Ευρωβουλή πιέζει για λύση Τις δικές του πιέσεις ασκεί το Ευρωκοινοβούλιο, παρά τις ενστάσεις και συντονισμένες αντιστάσεις Ελλήνων ευρωβουλευτών όλων των κομμάτων. Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων ζήτησε την περασμένη Δευτέρα από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να ξεκινήσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ πριν από το τέλος Ιουνίου.

Με 39 ψήφους υπέρ και 13 κατά, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τον επίτροπο, αρμόδιο για τη Διεύρυνση, να αξιολογήσει το κόστος τής μη διεύρυνσης και τους κινδύνους για τη χώρα, επισημαίνοντας ότι η έναρξη των διαπραγματεύσεων θα δώσει ώθηση σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και θα προωθήσει ευνοϊκές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Τα μέλη της Επιτροπής χαιρέτισαν τον εποικοδομητικό ρόλο των Σκοπίων στις σχέσεις τους με άλλες υποψήφιες προς ένταξη χώρες, και έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στην πρόσφατη πρώτη συνάντηση μεταξύ των εκπροσώπων των κυβερνήσεων της ΠΓΔΜ και της Βουλγαρίας. Οι ευρωβουλευτές υπογράμμισαν το γεγονός ότι αν και η ΠΓΔΜ έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας τον Δεκέμβριο του 2005, η διαμάχη γύρω από το όνομα εξακολουθεί να εμποδίζει την ενταξιακή πορεία της χώρας στην Ε.Ε. και ζήτησαν να υπάρξει άμεσα οριστική επίλυση υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Το θέμα θα συζητηθεί και θα τεθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια, κατά πάσα πιθανότητα στη Σύνοδο του Μαΐου στο Στρασβούργο.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ